‘Het begon meteen op 7 oktober 2023’, vertelt Wallet. ‘Ik werd ’s ochtends vroeg wakker doordat een van mijn promovendi, die op dat moment in Israël was, me berichten begon te sturen: “Het gaat hier helemaal mis.” Ik zette meteen de Israëlische tv aan om te kijken wat er aan de hand was. Toen heb ik een tweet verstuurd, en binnen vijf minuten werd ik door allerlei media benaderd, van radio tot kranten en tv. Zo zat ik meteen midden in de mediastorm. Ik was al wel eerder in de media verschenen, maar dit was van een andere orde.’

Nieuwsrubrieken en talkshowtafels

‘In die eerste periode moest ik heel snel keuzes maken over welke programma’s ik wel en niet zou doen’, vertelt Wallet. ‘Toen heb ik besloten zo rolvast mogelijk te zijn. Tegen redacties zeg ik altijd meteen: ik ben academicus, ik kan analyses en achtergronden toevoegen, maar ik doe niet mee aan de meningenfabriek. Daarvoor moet je bij andere mensen zijn.'

‘Wat ik bijvoorbeeld niet wil,’ zegt Wallet, ‘is tegenover een ander worden gezet in een programma om een bepaald perspectief te vertegenwoordigen. Dat is mijn rol niet. En ik vraag me bij mediaverzoeken altijd af: kan ik het debat verrijken? Als ik zelf niet denk dat ik nog iets kan toevoegen, doe ik het niet. Wat daarin ook meespeelt: zeker na een late night-programma ben ik vaak om half 2 pas thuis, maar ik sta wel weer om 9 uur college te geven. Dat kun je af en toe wel doen natuurlijk, maar niet te vaak.’

‘De prettigste plek voor mij als academicus is een nieuwsrubriek waarin veel ruimte is voor analyse, bijvoorbeeld Nieuwsuur. Daar krijg je zo’n 7 minuten de tijd om je verhaal te doen – in de media is dat heel veel. Talkshowtafels, die ik ook af en toe doe, zijn complexer. Er komen in zo’n show verschillende onderwerpen aan bod, van heel licht tot heel zwaar. Die combinatie kan soms wel schuren. Het idee is ook dat iedereen aan tafel overal over mag meepraten. Dus dan gebeurt het soms dat mensen die ergens eigenlijk geen verstand van hebben, er toch even een oneliner in slingeren.’

Grens trekken

Hoewel Wallet analyses geeft en geen meningen, krijgt hij toch regelmatig boze reacties op zijn mediaoptredens. ‘Alles wat je over dit onderwerp zegt in de media, wordt heel kritisch gevolgd. Je krijgt veel bagger over je heen. Ik zou een grens trekken bij bedreigingen, maar die heb ik zelf gelukkig niet gehad. Ik ben wel een keer door de politie gebeld met tips, bijvoorbeeld om mijn publiekslezingen niet op mijn sociale media te vermelden.’

De haatreacties weerhouden Wallet er niet van zijn stem te laten horen in de media. ‘Ik denk bewust na over waarom en hoe ik dit doe, en als er dan kritiek op komt: het zij zo. Als academicus zie ik het als mijn taak om extra achtergronden te geven, zodat mensen zich een beter geïnformeerde mening kunnen vormen. Daar doe ik het uiteindelijk voor. En ik krijg ook veel positieve reacties. Het geeft me hoop om te zien dat als je achtergronden biedt, voorbij de soundbites en meningen, veel mensen daar dan ook echt iets aan hebben.’

Technieken uit de klassieke retorica

Om zijn analyses goed over te brengen aan een breed publiek, probeert Wallet alles zo helder en eenvoudig mogelijk uit te leggen. ‘Wat ik vaak deed, zeker in het begin, was voor mezelf een overzicht maken met steekwoorden op papier. Zo vormde zich dan mijn analyse. En ik heb geleerd dat je bij nieuwsmedia de dingen die je echt belangrijk vindt om te zeggen, vooraan moet zetten in je verhaal. Wat ook goed werkt, is bijvoorbeeld te beginnen met: “Ik zie hier drie dingen die belangrijk zijn…”. Dan krijg je de ruimte om die punten verder uit te werken. Dat zijn eigenlijk technieken uit de klassieke retorica, die werken nog steeds.’

Inmiddels heeft Wallet ook een eigen podcast, samen met auteur en documentairemaker Natascha van Weezel, waarin de twee met elkaar in gesprek gaan over wat er leeft in en rondom de joodse wereld. Het idee daarvoor kwam bij de NPO vandaan, vertelt Wallet. ‘Zo’n podcast is wel een flinke tijdsinvestering, maar zeker de moeite waard – omdat je in dan écht tijd hebt om dingen uit te leggen.’

Kennis moet beschikbaar zijn

De behoefte aan analyses rondom Israël en Gaza laat zien hoe belangrijk expertise op het gebied talen, culturen en regio’s is. ‘Het is cruciaal dat we in Nederland die kennis in huis hebben’, stelt de hoogleraar. ‘Je doet jezelf als samenleving echt tekort als je de talen, culturen en religies van de wereld niet kent. Die kennis moet geborgd worden, zodat op het moment dat er bijvoorbeeld ergens een conflict speelt, er in Nederland genoeg expertise is om dat goed te kunnen duiden. Kamerleden en ambtenaren zijn bijvoorbeeld ook veel op zoek naar kennis en informatie, daar heb ik regelmatig contact mee.’

‘Joodse studies van de UvA is de grootste van Europa,’ zegt Wallet, ‘maar we zijn natuurlijk maar een kleintje vergeleken met Mediastudies of Geschiedenis. Maar vanuit de inhoud is het toch echt belangrijk dat je dit soort vakgebieden – denk ook bijvoorbeeld aan Midden-Oostenstudies, of Slavische talen en culturen – wel in huis hebt, zodat die kennis ook toegankelijk blijft. We kunnen er geen oorlogen mee oplossen, maar met de kennis die we hier aan de universiteit hebben, kunnen we wel mensen helpen om dingen iets beter te begrijpen.’