De Amsterdam Diaries Time Machine is ontwikkeld in het kader van het onderzoeksproject Amsterdam Diaries – een samenwerking van onderzoekers van de UvA en VU. ‘Met het project willen we een inkijk geven in het dagelijks leven van Amsterdammers,’ vertelt UvA-onderzoeker en projectleider Marleen Rensen.

Samen met postdoc Janna Aerts maakte ze een selectie van een zestal dagboeken, geschreven door vrouwen in Amsterdam, inde periode rond de Tweede Wereldoorlog, die de basis vormen voor de Amsterdam Diaries Time Machine. De dagboeken zijn afkomstig uit collecties van Stadsarchief Amsterdam, Atria, het Joods Cultureel Kwartier en het Verzetsmuseum. De applicatie maakt gebruik van de technische infrastructuur en kennis van de Amsterdam Time Machine en is mogelijk gemaakt door het Netwerk Digitaal Erfgoed.  

De Amsterdam Diaries Time Machine maakt deel uit van de Amsterdam Time Machine. Met het onderzoek naar de dagboeken en andere egodocumenten draagt het project bij aan het zichtbaar maken van de lange geschiedenis van diversiteit in Amsterdam, door de verhalen van stadsbewoners met verschillende culturele en socio-economische achtergronden bijeen te brengen.

Bewegen door de stad

Door het combineren van de dagboeken van verschillende vrouwen ontstaat een persoonlijke blik op een roerige periode in de Amsterdamse geschiedenis. Straatnamen, persoonsnamen en gebeurtenissen die in de dagboeken voorkomen, worden geïllustreerd met afbeeldingen uit bijvoorbeeld het Stadsarchief of van Wikidata.  

‘Waar mogelijk linken we beeldmateriaal aan de locaties en personen die in de dagboeken worden beschreven,’ zegt Rensen. ‘Soms worden die heel expliciet genoemd, maar vaak moet je ook tussen de regels lezen om te achterhalen waar iets plaatsvindt. Als je dat vervolgens met een kaart inzichtelijk kan maken, komen daaruit bijvoorbeeld bepaalde bewegingspatronen naar voren. Dit geeft een bijzondere inkijk in het dagelijks leven van Amsterdam ten tijde van de oorlog. Iedereen kreeg te maken met beperkingen van de oorlog en je ziet in de dagboeken terugkomen dat de stad voor sommige stadbewoners letterlijk kleiner wordt.’

Volgens Rensen werpen sommige vondsten een interessant nieuw perspectief op de oorlogstijd in Amsterdam. ‘Een heel bijzonder dagboek dat we hebben gevonden, gaat over een vrouwenkoppel dat een Joodse baby heeft opgevangen. In het dagboek wordt het leven beschreven door de ogen van de baby, zodat de ouders dit later konden teruglezen.'

Naast de oorlog komen in de dagboeken ook alledaagse thema’s voor, zoals buren, vriendschap, liefde en gezinsleven. Via de Amsterdam Diaries Time Machine zijn de dagboekfragmenten nu bij wijze van voorbeeld al te doorzoeken op het thema ‘eten & drinken’. Het project maakt daarbij gebruik van Linked Open Data: het met behulp van standaarden koppelen van data uit verschillende bronnen. Dit biedt mogelijkheden om in de toekomst nog veel meer inzicht te krijgen in het alledaagse leven tijdens de Tweede Wereldoorlog in bezet Amsterdam.

Over Amsterdam Diaries

Amsterdam Diaries is een samenwerkingsproject van de UvA en VU dat dagboeken en andere egodocumenten van Amsterdammers verzamelt en bestudeert om tot een beter begrip te komen van het leven in de stad door de eeuwen heen. Doel van dit project is om met onderzoek naar persoonlijke verhalen van stadsbewoners van verschillende achtergronden bij te dragen aan de lange geschiedenis van Amsterdam als multiculturele stad.